Dorota Ostaszewska

(modyfikacja: Alicja Cholewa-Zawadzka; propozycje tematów lekcji: Aleksandra Sobala)

Rozkład materiału z tematami lekcji

(opracowany zgodnie z nową podstawą programową

obowiązującą od września 2009 roku)

FAIRYLAND 1

without alphabet

Poziom A1 wg CEF (ESOKJ)

czerwiec 2012

Wstęp

            Wbrew powszechnemu przekonaniu, że dzieci stanowią najmniej wymagającą
i najszybciej przyswajającą grupę uczniów, zadania stojące przed nauczycielami języków obcych w szkole podstawowej, a przede wszystkim w klasach 0–3, należą do najtrudniejszych. Bo
z czym właściwie kojarzy się nauka języka? Ze słówkami i gramatyką. Z konwersacją.
Z czytaniem i pisaniem w języku obcym. Z tłumaczeniem. A pięcio-, czy sześciolatki nie mają samodyscypliny (ani ochoty), żeby uczyć się słówek, nie są w stanie pojąć zawiłości gramatycznych definicji, nie prowadzą poważnych rozmów na temat zanieczyszczenia środowiska naturalnego, niejednokrotnie wciąż zmagają się z problemami z czytaniem
i pisaniem w języku rodzimym. Co zatem robić z nimi na lekcji języka obcego?

            Nauczyciel języka obcego w młodszych klasach szkoły podstawowej musi wykazać się ogromną pomysłowością i cierpliwością. Jego największymi wrogami są znudzenie
i zniechęcenie uczniów, a sprzymierzeńcami – dziecięcy brak zahamowań i gotowość do podejmowania działania. Jedynym sposobem, w jaki uczniowie mogą przyswoić nowe słowa, jest powtarzanie ich w nieskończoność; z drugiej strony trzeba często zmieniać formę i treść ćwiczeń, żeby podtrzymać szybko umykającą uwagę dzieci. Efekty pracy ogranicza poziom rozwojowy uczniów, ale osiąganie efektów jest konieczne do budowania motywacji – dzieci potrzebują natychmiastowej gratyfikacji w postaci wymiernego sukcesu.

            Fairyland 1 to podręcznik skonstruowany specjalnie dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym, a jego pierwszą rzucającą się w oczy cechą jest brak tekstu. Jedyne, co
w książce zapisano, to powtarzające się stale proste polecenia. W ten sposób autorki kursu wyeliminowały najbardziej chyba stresujący dla początkujących uczniów element nauki języka angielskiego – niezgodność zapisu z wymową słów. Celem tego zabiegu jest ograniczenie języka przyswajanego przez dzieci do jego formy dźwiękowej. Takie podejście ma wiele zalet: odzwierciedla naturalną kolejność zjawisk językowych, naśladuje sposób przyswajania przez dzieci języka ojczystego, a co najważniejsze – sprawia, że nauka języka obcego nie koliduje
z procesem uczenia się czytania i pisania w języku rodzimym. Treść podręcznika stanowią obrazki, do których komentarz pochodzi z nagrania bądź od nauczyciela. Fairyland jest więc
w pewnym sensie książką interaktywną, na którą uczniowie reagują poprzez wskazywanie rysunków, kolorowanie ich, wklejanie nalepek w miejsca do tego przeznaczone. Nie oznacza to, oczywiście, że kursowi brak narracji; jej elementy występują tutaj w postaci obrazkowej, opowieść tworzy się sama – powstaje w wyobraźni dziecka, nie zakłóca jej polskojęzyczny przekaz. Jest to chyba najlepszy sposób przygotowania ucznia do dalszej nauki języka, do myślenia w języku obcym.

            Inną istotną cechą Fairyland 1 jest konsekwentna realizacja zasady, że rozwój ucznia musi dokonywać się we wszystkich kierunkach jednocześnie. Nauka języka obcego nie może zachodzić w oderwaniu od rzeczywistości; stanowi część realnego świata dziecka i zwiększa zakres jego funkcjonowania w tym świecie. Kurs wspomaga kształtowanie różnych umiejętności, poczynając od wspierania rozwoju sprawności manualnych. Uczniowie kolorują obrazki, często posługując się kodem, w którym kolory odpowiadają symbolom lub cyfrom – takie zadania wymagają trzymania się linii wyznaczających poszczególne obszary rysunku. Podobnym celom służą ćwiczenia polegające na uzupełnianiu obrazków nalepkami, co wiąże się zarówno z umiejętnością dopasowania odpowiedniej naklejki do pustego miejsca (rozpoznawanie fragmentów postaci i przedmiotów), jak i z koniecznością dokładnego jej umiejscowienia. Łączenie kropek lub kresek także sprzyja stopniowemu doskonaleniu precyzji ruchów, co stanowi przygotowanie do pisania.

            Dbałość o wszechstronny rozwój dziecka widoczny jest także w zadaniach o charakterze międzyprzedmiotowym, wymagających liczenia, dodawania czy rozpoznawania wzoru – umiejętności niezbędnej w procesie rozwiązywania problemów. Jeszcze inną systematycznie rozwijaną tu umiejętnością jest spostrzegawczość.

            Autorki podręcznika świadome są również, jak ważne jest kształtowanie u uczniów właściwych postaw i bogacenie ich wiedzy ogólnej. Podręcznik zawiera lekcje dotyczące zjawisk naturalnych, życia zwierząt oraz ochrony przyrody, co pozwala na wplatanie nauki języka obcego w program szkolny. Ponadto rozdziały książki zatytułowane Our World przedstawiają proste, codzienne aspekty życia i kultury różnych krajów świata. Wybrane elementy realioznawcze zawsze odnoszą się do dziedzin znanych i bliskich dzieciom (baśnie, zabawki, środki transportu czy posiłki), co sprawia, że uczniowie nie tylko zdobywają wiedzę
o innych krajach, ale także przekonują się, że mają wiele wspólnego ze swoimi rówieśnikami mieszkającymi poza Polską. Dzięki temu unikną patrzenia na cudzoziemców przez pryzmat stereotypów.

            Opisując zalety Fairyland 1 nie można nie wspomnieć o różnorodności kontekstów
i zadań, w jakich pojawiają się te same słowa, zwroty i frazy. Z jednej strony gwarantuje to trwałe zapamiętanie materiału, z drugiej – zapobiega znużeniu dzieci. Piosenki, zabawy ruchowe i gry planszowe zapewniają możliwość częstych zmian aktywności, ale jednocześnie pozwalają na powracanie do szczególnie przez uczniów lubianych elementów kursu. Odrobina rutyny, pewna stałość wynikająca z cyklicznie się powtarzającego układu lekcji i ćwiczeń, stanowią specyficzną „siatkę bezpieczeństwa”, dzięki której dzieci bez wahania podejmą wyzwanie, jakim jest nauka języka obcego.

            Prezentowany tu rozkład materiału do podręcznika Fairyland 1 i towarzyszącego mu Zeszytu ćwiczeń opracowano w taki sposób, by kurs języka angielskiego mógł zarówno zostać wpasowany w program nauki na poziomie klasy zerowej, jak i stanowić odrębne zajęcia – na przykład w przypadku, gdy są to zajęcia dodatkowe. Zawartość poszczególnych kolumn rozkładu składa się na pełny opis wszystkich umiejętności rozwijanych w danej części książki.

Ze względu na specyficzny charakter pracy w klasach 0–3 oraz możliwość dostosowania kolejności realizacji treści podręcznika do potrzeb programu nauczania innych przedmiotów, niniejszy rozkład materiału stanowi propozycję i może podlegać modyfikacjom, szczególnie że przygotowano go do realizacji w trakcie ok. 60 godzin.

Prezentowany tutaj rozkład materiału zakłada, że nauczyciel dysponuje dwoma jednostkami lekcyjnymi tygodniowo, a praca nad każdym z ośmiu rozdziałów zajmie ok. sześciu godzin. Po każdym rozdziale jedną jednostkę lekcyjną przeznaczono na łączenie języka angielskiego z edukacją społeczną, przyrodniczą, matematyczną oraz plastyczną (materiały dodatkowe z Fairyland 1 Instant Lessons – zaznaczone w rozkładzie materiału kolorem zielonym). Dwie jednostki lekcyjne poświęcono na realizację materiału znajdującego się na końcu podręcznika, czyli lekcje okolicznościowe – Boże Narodzenie i Dzień Matki. Pozostałe jednostki lekcyjne powinny być przeznaczone na utrwalenie materiału.